Zo’n 30 jaar geleden nam ik als vrijwilliger van de plaatselijke welzijnsorganisatie Stefan op sleeptouw, een autistische jongen waarmee de ouders soms geen raad wisten en isolatie de grootste bedreiging was. Ik zette zijn technische skills samen met de nauwkeurigheid van een autist in om hem als techniekvrijwilliger (muziekapparatuur) in te zetten. Hij was 16 jaar toen hij binnenkwam en na enige tijd was hij één van onze belangrijkste vrijwilligers.
Welzijn is van oudsher vaak een kwestie van verbindingen maken tussen verschillende mensen en groepen met de vrijwillige inzet van mensen als belangrijkste “asset”. Dat is het concept: kiezen voor de menselijke maat, sterkere schouders dragen meer, ervaringen worden onderling uitgewisseld, dienst en wederdienst worden als principe snel aangeleerd en een praatje pot is inbegrepen. Deze smeltkroes van verbindingen tussen verschillende mensen biedt vaak oplossingen voor thema’s als eenzaamheid, participatie, vitaliteit, mobiliteit en veiligheid. Daarin kan welzijn, dankzij haar vermogen om vrijwillige inzet te managen, initiëren, organiseren, verbinden, bemiddelen, signaleren, informeren en verwijzen. Individuele hulp is soms (ook) nodig, maar niet vanzelfsprekend een taak van welzijn. Het is vaak ook een vak apart en moet worden overgelaten aan specifieke professionals zoals psychologen en geestelijk begeleiders, die uiteraard aan de welzijnsorganisatie gelieerd kunnen zijn. Welzijn acteert vooral op de collectiviteit en vrijwillige inzet. Hoe breder en levendiger die collectiviteit, hoe groter het oplossend vermogen daarvan. Stick to the concept!
Daarom is het ook zo’n goede zaak dat welzijn en bibliotheek elkaar lokaal steeds vaker vinden. Het leeuwendeel van de bibliotheekactiviteiten heeft inmiddels een educatief en sociaal karakter waarin steeds meer vrijwilligers een rol hebben. Activiteiten die vroeger als vanzelfsprekend bij welzijn zaten worden nu verzorgd door bibliotheken. Nu komen ze weer bij elkaar waardoor de smeltkroes wordt vergroot. Stick to the concept!
In diezelfde smeltkroes zijn bijzonder goede ervaringen opgedaan met onze buurtcommunities. Dit zijn groepen getrainde vrijwilligers die oudere buurtbewoners opzoeken en hen helpen met van alles en nog wat en hen wegwijs maken in de mogelijkheden die er zijn. Zij komen achter deuren die voorheen gesloten bleven en halen veel hulpvragen op, die anders verborgen bleven.
De vrijwillige inzet kan de professionele inzet niet vervangen. Maar professionals kunnen de impact van hun dienstverlening wel enorm vergroten door vrijwilligers goed in te zetten. Een top-organisatie rondom de vrijwillige inzet is dus van het grootste belang voor oplossingen die Stefan en al die anderen een eind op weg helpen. Daar gaat het ook na 30 jaar nog steeds om. Stick to the concept!
Deze Pietpraat is eerder gepubliceerd in Zorg+Welzijn magazine nr. 6, 2022.